Milli Oyunlar: Çocukların Kimlik İnşasında Güç ve Etkisi
Her toplumun derinlerinde saklı, nesilden nesile aktarılan değerler vardır. Bu değerler, görünmez ipliklerle örülmüş ağ gibi, bireylerin kimliğini, kültürünü ve geleceğini şekillendirir.
İşte şimdi, bu ağın en temel halkalarından biri olan aile ve çocuk kavramlarının, milli kimlik ve kültürle nasıl iç içe geçtiğini, oyunlardan edebiyata, teknolojiden geleneksel değerlere kadar uzanan geniş perspektifle keşfedeceğiz. Bu yolculukta, geçmişin izleriyle geleceğin umutlarını birleştiren köprüleri birlikte kurabilir miyiz? Eğitimci Fehmi Demirbağ yazdı…
Nesillerin Yetişmesinde Aile ve Çocuk
Milletimizi meydana getiren değerleri ortaya çıkarmak ve bunlarla ilgili toplumda farkındalık oluşturmak; değerlerin korunması ve gelişmesine katkı sağlamak; dil ve tarih bilincine, bilimsel düşünceye, merhamet, fedakârlık, diğerkâmlık, hak ve erdem duygularına sahip nesiller yetişmesine bilimsel ve akademik destek vermek amaçlanmaktadır.
Eğitimde Milli Oyun ve Oyuncak İhtiyacı
Türkiye’nin güçlü geleceğe sahip olması, ancak çocuk ve gençlerimizin milli ruh terbiyesinden geçmiş olmalarıyla mümkün olabilir. Milli oyun ve oyuncakların bu ruh ve kimliğin inşasında önemli rolü olduğu kabul edilmektedir.
Çünkü bu oyunlar büyük ölçüde çocuklukta oynanır. Ayrıca, bu oyunlar kültür unsuru olarak milleti millet yapan temel değerlerden biri olup, çocuğun milli ve insani kimliğinin inşasında ve sosyalleşmesinde belirleyici özelliğe sahiptir. Bu nedenle milli gelenekten gelen oyunlarla hem çocuğun milli terbiye alması sağlanır hem de çevresiyle kaynaşması mümkün olur; böylece keyifli ve eğlenceli bir yolla eğitim verilmiş olur.
Bu amaçla çocuk ve gençlere bu imkânlar sunulmalı ve eğitimde bunların kullanımı için yollar araştırılmalıdır.
Milli Kimliğin İnşasında Sanal Kahramanlar ve Rol Modeller
Çocuk, doğduğu ilk günden itibaren birçok şeyi anne ve babasından öğrenir. Ailede ana-babadan sonra çocuğa model olabilecek büyük anne ve babalar, amca, dayı, hala ve teyzelerdir. Ancak günümüzde çocuk ve gençlerin büyük ölçüde modelleri maalesef bunlardan uzaktadır. Çünkü sanal ortamda daha zevkli ve eğlenceli kahramanlar ve rol modeller onları beklemektedir.
Bu kahramanlar öncekiler gibi masum veya az zararlı tipler değildir. Özellikle yeni kahraman ve modeller arasında yerli ve milli olanlar neredeyse yoktur. Bu nedenle çocuk ve gençlerin takip ettiği sanal kahramanlar ve rol modellerle ilgili ciddi akademik ve bilimsel çalışmalar yapılması gerekmektedir.
Mobil Uygulamalar ve Medya Çerçevesinde Çocuk Oyunları
Yirmi birinci yüzyılda yaşanan gelişmeler birçok alanda yeniliklerin önünü açmış ve insanlara dünyayı farklı açılardan tanıma imkânı sunmuştur. Günümüzde yaygınlığı ve etkisiyle dikkat çeken yeni iletişim teknolojileri, bireylere duygu, düşünce, tecrübe, istek ve tepkilerini anında ve yaygın olarak paylaşabilecekleri ortam sağlamaktadır.
Özellikle televizyon, internet, cep telefonu, tablet gibi çoklu iletişim araçları ve mobil uygulamalar, çocuk ve gençlerin gelişimini olumlu ya da olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Bu nedenle internet tabanlı eğitim, mobil uygulama ve medya konularında araştırmalar yapılarak titizlikle değerlendirilmesi gerekmektedir.
Oyunlarla Değerler Eğitimi
Bireyin karakter gelişiminde çocukluk dönemi büyük önem taşır. Bu dönemde kazanılan yaşantılar ve okunan kitaplar, hayatta kalıcı izler bırakır ve çocuğun geleceğini belirlemede etkili olur. Bu yüzden çocuklara yönelik edebi eserlerdeki değerlerin hayati önemi vardır.
Karakter eğitimi, vatandaşlık eğitimi ve ahlak eğitimi olarak da ifade edilen bu alanın edebi eser yönünün güçlü olması gerekmektedir. Bu nedenle Türkiye’de çocuk edebiyatının değerler eğitimi bağlamında akademik olarak ele alınması, incelenmesi ve araştırılması faydalı olacaktır.
İnformal Eğitimin Üç Vazgeçilmezi: Çocuk Edebiyatı, Çizgi Film ve Dijital Oyunlar – Oyuncaklar
Cumhuriyetle birlikte okullaşma ve buna bağlı olarak okuma-yazma oranları artmaya başladı. Modernleşme, bir taraftan çekirdek aile yapısını ortaya çıkarırken diğer taraftan eğitimde ailenin yerini okula bırakmasına neden oldu. Böylece çocuğun dil ve kimliğinin belirlenmesinde aile ve çevresinden ziyade okul ve onun bileşenleri etkili olmaya başladı.
Daha sonra postmodern anlayışla birlikte kimlik ötesi toplum ortaya çıktı. Yani artık insanların tek ve istikrarlı kimliği sürdürmesi yerine çok kültürlü kimlik oluşturması istenmektedir. Burada küresel ve baskın kültürler devreye girmekte ve benimsenmesi sağlanmaktadır.
İşte çocuk edebiyatı, çizgi film ve dijital oyunlar ile oyuncaklar da burada önem kazanmakta ve çocuğa ana dilini sevdirmek, onun güzelliğini, zenginliğini ve inceliğini keşfettirmek; duygusal ve düşünsel deneyimler yaşatmak, çevreyi ve dış dünyayı tanıtmak ve hoşça vakit geçirtmek mümkün olmaktadır. Özellikle günümüzde milli kimliğin oluşması ve korunmasında bu araçlar önemli rol oynamaktadır.
Milli Oyun, Oyuncak ve Aile
Çocukların başta dil becerileri olmak üzere her türlü eğitiminde aile çok önemli bir yere sahiptir. Onlara dinleme ve konuşma becerileriyle okuma ve yazma kültürü kazandırmak, toplumda başarılı ve mutlu olmalarını sağlamak, nesiller arasında köprüler kurarak geçmişin tecrübe ve değerlerini geleceğe taşımak hemen her ülkenin öncelikli sosyal ve eğitimsel hedefleri arasındadır.
Eğer bir çocuk, iyi bir aile ortamında, başta okuma ve dinleme, daha sonra konuşma ve yazma olmak üzere gerekli eğitimi alıp sosyal ve kültürel olarak zengin ortamda yetişiyorsa, çocuk hem psiko-sosyal hem de insani ve ahlaki açıdan iyi eğitim almış olur. Aksi takdirde bunu sonradan telafi etmek oldukça zordur.
Bu nedenle çocukların iyi ve sorumlu bireyler olmaları, başarılı ve mutlu olmaları ve millet olarak dünyada varlıklarını sürdürebilmeleri için ailenin etkisi, yeri ve önemi üzerine araştırma ve incelemeler yapılması gerekmektedir.
Geleneksel Oyun ve Oyuncaklarımız
Milli ruh ve kimliğin inşasında milli malzemelerden olan oyunlar ve oyuncakların rolü büyüktür. Çünkü bu oyun ve oyuncaklar bireyin gelişiminin en önemli dönemi olan çocuklukta oynanır. Ayrıca bu oyunlar, milleti diğer milletlerden ayıran temel özelliklerden biri olarak çocuğun milli ve insani kimliğinin inşasında ve sosyalleşmesinde belirleyici özelliğe sahiptir.
Bu nedenle milli gelenekten gelen oyunlar ve oyuncaklarla hem çocuğun milli terbiye alması sağlanır hem de çevresiyle kaynaşması mümkün olur; böylece keyifli ve eğlenceli bir yolla eğitim verilmiş olur. Bu amaçla geleneksel oyun ve oyuncaklarımızın öncelikle ortaya çıkarılması, daha sonra milletle yeniden buluşturulması gerekmektedir.
Okulda Milli Oyun ve Oyuncak Uygulamaları
2000’li yılların başlarından itibaren oyun kavramı ülkemizde derslerle birlikte anılmaya başlandı. İlkokulda genel olarak “oyun”, ortaokulda ise “etkinlik” olarak adlandırıldı. 2004 ve 2006 yıllarında tamamlanan öğretim programlarında da bunlara yer verildi. Hatta ilk okuma-yazma öğretimi de bu yıllarda oyunlarla kazandırılmaya başlandı.
Ancak bu oyun ve etkinliklerin milliliğiyle ilgili çalışma yapılmadı ve büyük çaplı sorgulamaya tabi tutulmadı. Başlangıçta bu durum kabul edilebilir olsa da, başta Türkçe ve diğer sosyal dersler olmak üzere, ister derslerin amaç ve kazanımlarının karşılanması açısından, isterse milli kimliğin inşası ve geleneğin devamı açısından oyun ve etkinliklerin milliliğinin sorgulanması gerekmektedir.
Şehirleşme ve Oyunlar
Son elli yılda nüfusun şehirlerde yoğunlaşmasıyla köyler neredeyse boşalma noktasına geldi. Bu durum eğitim açısından da önemli sorunları beraberinde getirdi. Kalabalık sınıflar, ikili eğitim, okul mekânlarının yetersizliği bunlardan sadece birkaçıdır. Böylece insan yetiştirmede okulun rolü sorunlu ve sorgulanır hale geldi.
Bu nedenle okulun yeniden tasarlanması ve yapılandırılması gerekmektedir. Yeni şehir okulunda milli oyunların yeri araştırılmalı ve somut modeller geliştirilmelidir.
Kültür Ekonomisi Bağlamında Milli Oyun ve Oyuncak
Kültürün ekonomik faaliyet alanı olarak görülmesi, onun değerini düşürmez; aksine kültürün iletişim değerini ve etki alanını artırır. Milli oyun ve oyuncakların kültür ekonomisi içinde yer alması, bir taraftan kendi değerlerimizin ortaya konmasını ve bunların dünyaya açılmasını sağlarken, diğer taraftan ülkenin ekonomik olarak kazanç elde etmesine de hizmet eder.
Bu nedenle ülkemizin milli oyun ve oyuncak potansiyelinin ortaya konması ve bu kültürel birikimlerin ekonomik olarak nasıl değerlendirileceği üzerine çalışmalar yapılmalıdır.
Sosyal ve Ahlaki Gelişimde Evcil ve Sokak Hayvanları
Evcil hayvanlar, çocukların gelişiminde önemli rol oynar. Özellikle çocuk ve gençlerin merhamet ve diğerkâmlık değerlerini edinmesinde, ayrıca sosyal, duygusal, ahlaki ve eğitsel gelişimlerini olumlu yönde etkiler.
Evcil hayvanlarla etkileşim içinde olan çocukların kendilerini daha güvende hissettikleri, kendilerine olan saygılarının arttığı, özgüvenlerinin geliştiği, arkadaşlık duygularının yoğunlaştığı, yalnızlık hissetme eğilimlerinin azaldığı ve daha gelişmiş sosyal becerilere sahip oldukları gözlemlenmiştir. Bu nedenle konuya dikkat çekilmesi ve araştırılması önemlidir. (Fehmi DEMİRBAĞ)
Küresel İfşa
Yazar
Okuyucularımız, kaynak gösterdikleri takdirde içerikleri izin almadan kullanabilirler. Aksi takdirde kanunen fikir hırsızlığına, Allah katında da kul hakkına girerler.
